TÜRKİYE'NİN ÜYESİ OLDUĞU KURULUŞLAR

Kurucusu Olduğu Kuruluşlar

• Birleşmiş Milletler (BM)
• Avrupa Konseyi (CE)
• Ekonomik İş Birliği Örgütü (ECO)
• Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)
• İslam İş Birliği Teşkilatı (İİT)
• Karadeniz Ekonomik İş Birliği Teşkilatı (KEİ)
• Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY)
• İslam Kalkınma Bankası (İKB)
• Gelişmekte Olan Sekiz Ülke (D-8 ülkeleri)
• Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS)
• Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT)

Kurucusu Olmadığı Kuruluşlar

• Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO)
• Dünya Ekonomik Formu (WEF)
• Gelişmiş ve Gelişmekte Olan 20 Ülke (G-20 ülkeleri)
• Uluslararası Polis Teşkilatı (INTERPOL)

AVRUPA KONSEYİ

Konsey fikri, İkinci Dünya Savaşı'nda maddi ve manevi büyük kayıplar veren Avrupa'da aynı trajedilerin yaşanmamasını sağlamak için ortaya atılmıştır. 

Avrupa çapında, başta hukuk ve insan haklarının korunmasını amaçlayan eğitim, kültür alanlarında anlaşmalar kabul eden, hükümetler arası bir kuruluştur. 1949'da merkezi Strazburg olmak üzere Belçika, Danimarka, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, İsveç ve İngiltere Avrupa Konseyini kuran anlaşmayı imzalamışlardır. 

Belarus, Kazakistan, Kosova ve Vatikan hariç tüm Avrupa ülkeleri üyedir. Konseye şu an 47 ülke üyedir. Türkiye, 1949'da anlaşmayı imzalamıştır. 


1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

Avrupa Konseyi bünyesinde hazırlanmış ve 1950 yılında Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 15 ülke tarafından Roma'da imzalanmış ve 1953 yılında yürürlüğe girmiştir. Türkiye 1987 yılında komisyona bireysel başvuru hakkını, 1990 yılında da zorunlu yargı yetkisini tanımıştır. 

Sözleşmenin Güvence Altına Aldığı Haklar

• Birayin yaşama özgürlük ve güvenlik hakkı; hukuk ve cezai işlerinde adil yargılama hakkı
• Seçme ve seçilme hakkı
• Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü
• İfade özgürlüğü hakkı
• Mülkiyet hakkı

Sözleşmenin Getirdiği Yasaklar

• Ölüm cezası
• İşkence ve insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele ve ceza
• Devletin kendi vatandaşını sınır dışı etmesi veya ülkeye girişini engellemesi
• Sözleşmenin güvence altına aldığı hak ve özgürlüklerin kullanımında ayrımcılık yapılması
• Yabancıların toplu halde sınır dışı edilmesi

2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi

Avrupa Konseyinin bir organı olarak 1959'da Strazburg'ta kurulmuş uluslararası bir mahkemedir. 

A.İ.H.S ile güvence sltına alınmış olan temel hakların çiğnenmesi durumunda bireylerin, tüzel kişiliklerin ve diğer devletlerin, belirli bir yasal çerçevede başvurabileceği bir yargı merciidir.

Avrupa Konseyine üye olan Türkiye dahil 47 Avrupa devleti, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin yargı yetkisini tanımaktadır.

Mahkemeye başvurabilmek için:

• İç hukuk yollarının tüketilmiş olması gerekir.
• Konu hakkındaki dilekçe Türkçe olarak da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine gönderilebilir. 
• İnsan hakları ihlalinin mutlaka Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde belirtilen haklardan birinin veya birkaçının ihlali olması gerekir.

》AİHM kararları bağlayıcı olmasına rağmen cebri icrası mümkün değildir.

AİHM nin hükmedebileceği müeyyide, devleti tazminat ödemeye mahkum etmekten ibarettir. Mahkemenin, devletin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine aykırı işlemini iptal etme yetkisi yoktur. Devlet Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ne aykırı eylem ve işlemlerini geri almak zorunda değildir. 

3. Avrupa Konseyinin Yapılanması

1. Bakanlar Komitesi
2. Parlamenterler Asamblesi
3. Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi
4. Sekreterlik

NATO

Savunma amaçlı bir örgüt olarak, 1949 yılında SSCB nin yayılmacı politikasına karşı, 12 ülkenin Washington'da imzalamış oldukları ittifak anlaşması ile kurulmuştur. 12 kurucu ülke; ABD, İngiltere, Fransa, Kanada, Portekiz,  İtalya, Norveç, Danimarka, Belçika, İzlanda, Hollanda ve Lüksemburg'tur. 

Merkezi Brüksel' dedir. 

Örgütün şu anda 28 üyesi vardır. Üye ülkelerden birine yapılacak olan saldırı karşısında, saldırıya uğrayan ülke bireysel ya da diğer ülkelerle ortak savunma yapabilecektir. 

Türkiye NATO'ya 1952'de Kore'ye asker gönderdikten sonra alındı. 

ORGANLARI

NATO Konseyi

• En yüksek yetkili organdır.
• Üye ülkelerin dış işleri bakanlarından oluşur.

Savunma Planlama Komitesi

Sekreterlik

NATO Asamblesi

• NATO'ya üye ülkelerin vatandaşları ile NATO'nun resmi organları arasındaki iletişimi sağlar.

Askeri Komite

• İzlanda ve Fransa hariç üye ülkelerin genelkurmay başkanlarından oluşur.

ÜYE ÜLKELER

• ABD, İngiltere, Fransa, Kanada, Portekiz, İtalya, Norveç, Danimarka, Belçika, İzlanda, Hollanda, Lüksemburg (1949)
• Türkiye (1952)
• Yunanistan (1982)
• Almanya, İspanya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya (1999), 
• Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya, Slovenya (2004) 
• Arnavutluk, Hırvatistan'ın (2009).

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER

İkinci Dünya Savaşı'ndaki askeri ittifaklar sonucunda ortaya çıkan Birleşmiş Milletler,  dünya barışının korunması amacıyla kuruldu.

Birleşmiş Milletler tabirinin ilk resmi kullanımı 1942 yılında Birleşmiş Milletler beyannamesinde ve Atlantik Bildirisindedir.  1944 yılında Washington'da ABD, SSCB, İngiltere ve Çin temsilcileri bir araya gelerek Birleşmiş Milletler'in kuruluş çalışmalarını başlattılar. Bu dört devlet "barıştan yana bütün devletlerin eşit egemenliği üzerinde kurulu" bir örgütlenme içinde, dünya barışını ve güvenliğini koruma kararı aldılar.

1945 yılında Almanya ve Japonya'ya savaş açan 50 devlet, San Francisco'da toplanarak 111 maddelik BM Şartı'nı oybirliğiyle kabul ettiler.  Örgütün şu anda üye sayısı 193. En son katılan ülke Güney Sudan.

Örgütün Temel Amaçları

• Uluslararası barış güvenliğini korumak ve sürdürmek
• Uluslararası ilişkilerin her alanında devletler arasında işbirliğini sağlamak
• Devletlerin dış politikalarını uyumlaştıran bir merkez olmak
• Dünyada sürdürülebilir bir refah ve adalet ortamı oluşturmak ve bunun için değişik sektörler arasındaki ortaklıkların geliştirilmesinde kolaylaştırıcı rol oynamak

Temel Organları 

Genel Kurul: Örgüte tüm üye devletlerin en çok beş temsilci ile katılabildikleri ve bir oya sahip oldukları organ. Olağan toplantılarını Eylül-Aralık aylarında yapar. Barış, güvenlik, bütçe ya da yeni üye kabulü gibi konularda kararlarını 2/3 çoğunluğu ile alırken, diğer konularda salt çoğunlukla karar verir.

Güvenlik Konseyi: Örgütün barış ve güvenliğinin korunmasında sorumlu organdır. Konsey uyulması zorunlu kararlar alma yetkisine sahiptir. Konseyin üyesi olan ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere daimi üyelerdir, diğerleri ise coğrafya bakımından bir dağılım da göz önünde bulundurularak iki yıl için Genel Kurul tarafından seçilirler.

Ekonomik ve Sosyal Konsey: Kalkınma, çevre, insan hakları, barınma, suçun önlenmesi, konut, sanayileşme, ticaret, kadın hakları, nüfus aile planlaması gibi çok çeşitli alanlarda faaliyet gösterir.

Vesayet Konseyi: BM vesayeti altına alınmış olan 11 bölgenin kendi yönetimlerini oluşturmalarına yardımcı olmaktadır. (Şu an faal değil)

Uluslararası Adalet Divanı: Üye devletler arasındaki uyuşmazlıkları, örgüt içi hukuksal sorunları, uzmanlık kuruluşlarının danışma faaliyetlerini çözüme kavuşturmakla görevli organ. Merkezi Lahey'dedir. 

Genel Sekreterlik: Örgütün faaliyetlerini düzenleyen ve yöneten organdır. Şu an BM Genel Sekreterliğini Güney Kore yürütmektedir.(Ban Ki - Moon)

Birleşmiş Milletlerin Bağlı Kuruluşları

-Uzmanlık Kuruluşları

• Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
• Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
• Uluslararası Tarımsal Gelişme Fonu (IFAD)
• BM Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)
• Dünya Bankası (WB)
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
• Uluslararası Para Fonu (IMF)
• Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO)
• Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)
• Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU)
• Dünya Turizm Örgütü (UNWTO)
• BM Sanayi Kalkınma Teşkilatı (UNIDO)
• Evrensel Posta Birliği (UPU)
• Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO)
• Dünya Fikri Mülkiyet Hakları Örgütü (WUPO)

-BM Program ve Fonları

• BM Çocuk Fonu (UNICEF)
• BM Kalkınma ve Ticaret Örgütü (UNCTAD)
• BM Uyuşturucu Kontrol Programı (UNDCP)
• BM Çevre Programı (UNEP)
• BM Nüfus Fonu (UNFPA)
• BM İnsan Yerleştirme Programı (UN-HABITAT)
• BM Kalkınma Programı (UNDP)
• BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR)
• BM Yakındoğu Filistinli Mülteciler Yardım Ajansı (UNRWA)
• Dünya Gıda Programı (WFP)

AVRUPA BİRLİĞİ

Avrupa devletlerinin birleşmesi, başlangıçta Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu gibi sadece ekonomik işbirliği sağlamayı amaçlayan organizasyonlarla başladı. Topluluğun amacı, gümrüksüz kömür ve çelik ticareti yapabilmek ve katılımcı ülkelerle işbirliğini ve ekonomik kalkınmayı desteklemekti. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu 18 nisan 1951 de Paris anlaşmasıyla altı avrupa ülkesi Belçika Hollanda Almanya Fransa İtalya Lüksemburg tarafından kurulmuştur. Topluluk çok geçmeden Avrupa dayanışmasının çekirdeği halini aldı. 

1957 de Roma Anlaşmasıyla Avrupa Ekonomik Topluluğu kuruldu. Roma anlaşması, İtalya Fransa Batı Almanya ve Benelüks Ülkeleri(Belçika Hollanda Lüksemburg) arasında 1957 de yapılan bir anlaşmadır.

1965 te çeşitli anlaşmalarla oluşturulan bu organizasyonlar, Avrupa Topluluğu bünyesinde toplanarak idari yapıları oluşturdu.

1992/1993 Maastricht Anlaşmasıyla Avrupa Birliği kuruldu. 

Maastricht Kriterleri: 

• Fiyat istikrarı: Her üye ülkenin yıllık ortalama enflasyon oranının en iyi sonuç elde eden üç ülke ortalamasının 1.5 puan fazlasını geçmeyecek
• Kamu açığı: Bütçe açığı gayrisafi yurtiçi hasılanın %3 ünü aşmayacak
• Faiz oranları: En iyi durumdaki üç ülkenin faizlerinin ortalamasını 2 puandan fazla aşmayacak
• Kamu borçları: Üye ülkenin kamu borçlarının gayrisafi yurtiçi hasılasına oranı %60 ı geçmeyecek 

2002 de Avrupa Birliğine üye ülkelerin çoğu kendi para birimlerini bırakarak ortak para birimi "euro" ya geçti. Ingiltere Danimarka ve İsveç euroya geçmediler.  

Avrupa Birliğinin merkezi Brüksel'dedir.

 Avrupa Birliğinin Amaçları :

• Barışın korunması
• Ekonomik birleşme
• Siyasal birleşme

Kopenhag Kriterleri : AB nin 1993 de devlet ve hükümet başkanlarının katıldığı Kopenhag Zirvesinde AB'ye katılmak isteyen adayların yerine getirmeleri istenilen siyasi ve ekonomik kriterlerdir.

Siyasi kriterler                                      

• Demokrasi                                            
• Hukukun üstünlüğü                         
• Azınlık haklarına saygı      

Ekonomik

• Etkin bir piyasa yapısına sahip olmak

Üye Ülkeler

• Belçika,  Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Lüksemburg -kurucu üyeler- 1957 
• İngiltere, İrlanda, Danimarka -1973
• Yunanistan - 1981
• İspanya, Portekiz - 1986
• Avusturya, İsveç, Finlandiya -1995
• Polonya, Macaristan, Litvanya, Letonya, Estonya, Slovakya, Çek Cumhuriyeti, Malta, Slovenya, Kıbrıs Rum Kesimi - 2004
• Bulgaristan, Romanya - 2007
• Hırvatistan - 2013

Avrupa Birliği Organları

• Avrupa Komisyonu - yürütme- Merkezi Brüksel'dedir.
• Avrupa Parlementosu - yasama- Genel kurul toplantıları Strazburg merkezlidir. Genel sekreterlik Lüksemburg'tadır.
• Avrupa Birliği Konseyi - yasama- Merkezi Brüksel'dedir. 
• Avrupa Adalet Divanı - yargı- Merkezi Lüksemburg'tadır.

KPSS KONU BAŞLIKLARI

GENEL KÜLTÜR

(60)

▪TARİH (27)

-Anadolu Selçuklu Devleti ve Öncesinde Türk İslam Devletleri
-Osmanlı Devleti
-İnkılap Tarihi

▪COĞRAFYA (18)
-Türkiye'nin Fiziki Özellikleri
-Türkiye'nin Beşeri Özellikleri
-Türkiye'nin Ekonomik Özellikleri

▪VATANDAŞLIK BİLGİSİ (15)
-Hukukun Temel Kavramları
-Anayasa Hukuku
-İdare Hukuku
-Uluslararası Kuruluşlar
-Güncel Gelişmeler
-Türkiye ve Dünya Ekonomisi

GENEL YETENEK

(60)

▪SAYISAL BÖLÜM (30)
-Matematik
-Sayısal Mantık
-Geometri

▪SÖZEL BÖLÜM (30)
-Türkçe
-Sözel Mantık