HUKUKUN DALLARI

ÖZEL HUKUK

Devletin taraf olmadığı bireyler arasındaki hukuki ilişkileri düzenleyen hukuk dalı.

1.Ticaret Hukuku: Kişiler arasındaki ticari ilişkileri düzenleyen hukuk dalı.

2.Devletler Özel Hukuku: Hukuk ilişkilerine hangi devletin kanunun uygulayacağını veya bu ilişkilerde ilgili davaların hangi devletin mahkemesinde görüleceğini gösteren hukuk kuralları ile şahısların uyrukluğunu düzenleyen hukuk kurallarının tümü.

3.Borçlar Hukuku: Kişiler arasındaki borç ilişkisini düzenleyen hukuk dalı.

Borçlar Hukuku İlkeleri

-Nispilik İlkesi

-İrade Özerkliği İlkesi

-Dürüstlük İlkesi

-Kusurlu Sorumluluk İlkesi

-Üçüncü Kişi Aleyhine Borç Kurulamaması İlkesi

-Sözleşmelerde İvaz Karşılık İlkesi

-Borçlunun Yerleşim Yerinde İfası İlkesi

4.Medeni Hukuk: Bir toplumu oluşturan kimselerin kişilik hallerini malları üzerindeki yetkilerini evlilik müessesesini ve ölen kimsenin malvarlığının akıbetinin ne olacağını düzenleyen kuralların tümü.

Hukukun Dalları

KAMU HUKUKU

Devlet ile birey veya devlet ile diğer devletler arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk kuralının tümü.

1.Anayasa Hukuku: Kişinin hak ve hürriyetleri ile bunların güvence altına alınmasını; devletin şekil ve teşkilatlanmasını; devletin yasama yürütme ve yargı organlarının işleyişini düzenleyen hukuk kurallarının tümü.

2.İdare Hukuku: Devletin örgütlenmesinin, işleyişinin personelini, denetlemesini ve bireyin idare ile olan ilişkilerini düzenleyen hukuk kurallarının tümü.

3.Ceza Hukuku: Devlet tarafından tanımlanmış, suç teşkil eden eylem ve davranışları, bu davranışlarda bulunanlara uygulanacak cezaları düzenleyen hukuk kuralları.

Ceza Hukuku İlkeleri

-Kanunilik İlkesi: Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz.

-Cezaların Şahsiliği İlkesi: Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz. Ceza sorumluluğu şahsidir.

-Ümanizm İlkesi: Kişinin cezalandırılmasının amacı topluma yeniden kazandırılması.

-Kanunların Bağlayıcılığı Ilkesi: Ceza kanunlarını bilmemek mazeret sayılmaz.

-Orantılılık Ilkesi: Suç işleyen kişiye işlediği suçun ağırlığı ile orantılı olarak yaptırım uygulanmasıdır.

4.Vergi Hukuku: Devlet ile bireyler arasındaki vergi ilişkilerini ve bu ilişkilerden doğan hak ve ödevleri düzenleyen hukuk dalı.

Vergi Hukukunun 3 Temel İlkesi

-Vergide Genellik İlkesi

-Vergide Adalet İlkesi

-Verginin Kanuniliği İlkesi

5.Yargılama (Usul) Hukuku: Yargı kararlarının hangi esaslara dayanması gerektiğini hangi davanın nerede ve nasıl açılabileceğini bağımsız mahkemelerin görevlerini icra ederken uymaları gereken esasların ve uymaları gereken usullerin neler olduğunu belirten hukuk kurallarının tümü.

6.İcra ve İflas Hukuku: Bir hukuki ilişki, işlem veya fiilden doğan borçlarını yerine getirmeyen borçluların tabi tutulacakları muameleleri düzenleyen hukuk kuralları.

7.Devletler Genel Hukuku: Devletlerin diğer devletlerle ya da uluslararası kuruluşlarla veya uluslararası kuruluşların diğer uluslarası kuruluşlarla olan ilişkilerini düzenleyen hukuk kurallarının tümü.   

HUKUKTA BOŞLUK TÜRLERİ

KANUN BOŞLUĞU: Yazılı hukuk kurallarında somut olaya uygulanabilecek bir hükmün bulunmaması sonucu ortaya çıkan boşluk.

1.Kural içi boşluk: Kanun koyucu tarafından bilerek bırakılan boşluktur. 

Hakim tarafından doldurulması istenmiştir. 

Hakim bu boşluğu takdir yetkisini kullanarak doldurur.

2.Kural dışı boşluk: Kanun koyucu tarafından istemeden bilinçsizce bırakılan boşluk. İki türü vardır: Gerçek kanun boşluğu ve gerçek olmayan kanun boşluğu.

Gerçek kanun boşluğu: Kanunda hukuki olaya ilişkin hiçbir hükmün bulunmaması.

Gerçek olmayan kanun boşluğu: Kanunda hukuki olaya ilişkin hükmün bulunması ancak olayın çözümü için yeterli olmaması.

HUKUK BOŞLUĞU: Yazılı hukuk kuralında ve örf ve adet hukukunda yani yazılı olmayan hukuk kuralında bir konuda somut olaya uygulanabilecek hükmün bulunmaması. 
Hakim hukuk boşluğunu  hukuk yaratarak doldurur. Hakimin hukuk yaratması özel hukuk için geçerlidir. Sadece o olay için geçerlidir. Bağlayıcı bir kaynak değil, yargısal bir karar niteliğidir.

Hukuk Kurallarının Kaynakları

YAZILI KAYNAK: Devletin bu konuda yetkilendirilmiş organları tarafından konulan kurallar bütünüdür. 

Bu kurallara mevzuat da denir.

•Anayasa 

•Milletlerarası antlaşmalar

•Kanun

•KHK

•Tüzük

•Yönetmelik

YAZISIZ KAYNAK: Örf ve adet hukuku; 

•süreklilik, 

•uyulması gerektigine genel inanç, 

•maddi yaptırımla destekleme unsurlarına sahip olması gerekir. 

YARDIMCI KAYNAK: Yargı organlarının veya bilim insanlarının çalışmaları sonucu doğan kaynaklardır. Emredici değil yol gösterici niteliğe sahiptir. 

•Bilimsel içtihatler (doktrin)

•Yargısal içtihatler

Uluslararası Kuruluşlar Testi

1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi hangi kuruluşa bağlıdır?
 A) Lahey Adalet Divanı
 B) NATO
 C) Avrupa Birliği
 D) Avrupa Konseyi
 E) Birleşmiş Milletler

2. Türkiye aşagıdaki uluslararası kuruluşlardan hangisine kurucu üye olarak katılmıştır?
 A) NATO
 B) Uluslararası Para Fonu
 C) Ekonomik işbirliği ve Kalkınma Örgütü
 D) Dünya Bankası
 E) Petrol Ihraç Eden Ülkeler Teşkilatı

3. Aşağıdakilerden hangisi Birleşmiş Milletlerin uzmanlık kuruluşlarından değildir?
 A) FAO
 B) UNESCO
 C) WHO
 D) ILO
 E) ECO

4. Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütüne (NATO) Türkiye kaç yılında üye olmuştur?
 A)1952
 B)1949
 C)1950
 D)1958
 E)1956

5. NATO ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
 A) 28 üyesi vardır
 B) Üyelerinin tamamı Avrupa kıtasındadır
 C) Merkezi Brüksel'dedir
 D) 1949 yılında kurulmuştur
 E) En yüksek organı askeri komitedir

6. Aşağıdakilerden hangisi NATO'nun organları arasında yer almaz?
 A) Ekonomik ve Sosyal Konsey
 B) NATO Asamblesi
 C) NATO Konseyi
 D) Askeri Komite
 E) Savunma Planlama Komitesi

7. Birleşmiş milletler kaç yılında kurulmuştur?
 A) 1951
 B) 1941
 C) 1945
 D) 1949
 E) 1957

8. Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatının merkezi aşağıdakilerden hangisindedir?
 A) Paris
 B) Basel
 C) Cenevre
 D) Lyon
 E) Brüksel

9. Aşağıdaki kuruluşlardan hangisi Türkiye üye değildir?
 A)OAPEC
 B)NATO
 C)OECD
 D)Birleşmiş Milletler
 E)Interpol

Cevaplar
1.D
2.C
3.E
4.A
5.B
6.A
7.C
8.A
9.A

HUKUK KURALLARININ ÇEŞİTLERİ

EMREDİCİ HUKUK KURALLARI 
Kendilerine mutlak uyulması zorunlu kurallardır. Bireyler aksini kararlaştıramazlar.
Emredici hukuk kurallarının konulmasının temelinde:
-Kamu düzeninin
-Genel ahlakın
-Zayıflıgın
-Kişiligin korunması yatar.
"Bir kişinin aynı zamanda birden fazla ikametgahı olamaz."

TAMAMLAYICI HUKUK KURALLARI
Tarafların aksini kararlaştırabildikleri uyulmasının zorunlu olmadıgı kurallar.
Borçlar kanununda "Satım sözleşmesinde aksi bir gelenek veya sözleşme bulunmadıgı hallerde satıcı ile alıcı borçlarını aynı anda ifa eder."
Taraflar aksine bir sözleşme yaparak bu hükümden başka bir düzenleme kabul edebilirler.

YORUMLAYICI HUKUK KURALLARI
Bir hukuki ilişkinin taraflarının o hukuki ilişki için öngördükleri fakat ne anlama geldiği tam olarak anlaşılamayan ve taraflarca da açıklanmamış olan kurallar. Uyulması zorunlu değildir. Aksi yönde de düzenleme yapılabilir.
Borçlar kanununda "Borcun ödenmesi için bir ayın başı veya sonu tabiri kullanılmışsa burdan ayın biri yahut sonuncu günü anlaşılır." denilerek sözleşmenin ifadesi yorumlanmıştır.

TANIMLAYICI HUKUK KURALLARI
Bazı hukuk kuralları bir hukuksal durumu kavramı veya deyimi tarif ederler bunların unsurlarını gösterirler. Görevlerine ilişkin açıklamada bulunurlar. Buna tanımlayıcı hukuk kuralı denir.
T.M.K m/19 "Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturdugu yerdir."